Jak wspierać osobę w trudnej sytuacji?

Bardzo często słyszę pytanie o to, w jaki sposób rozmawiać z osobami, które mówią o swoich problemach. Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na rozmowę, klucza, który możemy zdobyć, by mieć pewność, że otworzy każde drzwi.

Poniżej zamieszczam kilka wskazówek, które mogą okazać się skuteczne w kontakcie z osobą w trudnej sytuacji życiowej.

Bądź skupiony, daj 100% swojej uwagi rozmówcy

Prośba o rozmowę może zaskoczyć nas podczas gotowania obiadu, wspólnej jazdy autobusem, na korytarzu lub podczas przerwy w szkole. Te miejsca i sytuacje nie sprzyjają rzeczywistemu kontaktowi z drugą osobą.

Wycisz komórkę, poproś innych o nieprzerywanie Wam spotkania, zaproś do gabinetu, pokoju lub na spacer. Daj znać drugiej osobie, kiedy masz dla niej czas.

Jeśli rozmawiacie zdalnie: wyłącz prywatne komunikatory, radio, nie oglądaj youtube, nie graj podczas rozmowy, upewnij się, że osoby z Twojego otoczenia wiedzą, że nie można Ci przeszkadzać, odizoluj zwierzęta domowe od miejsca, w którym będziesz rozmawiać. Poproś o to samo swojego rozmówcę :)

Zadbaj o swój spokój, bądź życzliwy i stonowany

To co usłyszysz, może być dla Ciebie trudne, zaskakujące, budzić Twój niepokój, złość, bezradność czy smutek. W im lepszej kondycji psychicznej będziesz przed taką rozmową, tym łatwiej będzie Ci skupić się na swoim rozmówcy, reagować z życzliwością i stonowaniem. To ważne, żeby osoba, która szuka u Ciebie pomocy nie odebrała sygnałów, że Cię przytłacza, obarcza problemami, irytuje swoją postawą, ale też żeby nie pomyślała, że jej zwierzania nie robią na Tobie żadnego wrażenia.

Odwołuj się do sprawdzonych źródeł wiedzy

Istnieje wiele mitów, stereotypów i fałszywych przekonań na temat zdrowia psychicznego, problemów emocjonalnych, radzenia sobie z trudnościami, leczenia, diet, relacji, uzależnień, pomocy psychologicznej.... Możesz się z nimi spotkać w rozmowie, tak samo, jak ze zniekształceniami poznawczymi rozmówcy wynikającymi z borykania się z problemami. Dostarczając rzetelne informacje na temat funkcjonowania ludzi w różnych trudnych sytuacjach, obniżasz poziom lęku, przeciwdziałasz poczuciu samotności i umożliwiasz rozpoczęcie procesu zmiany.

Bądź autentyczny

Wielu rozmówców może zaskoczyć Cię swoimi pytaniami. Pamiętaj, nie musisz znać wszystkich odpowiedzi, być chodzącą encyklopedią, czy mieć w małym palcu wyniki najnowszych badań naukowych. Jeśli czegoś nie wiesz, mów o tym, nie musisz być ekspertem od wszystkiego, dziel się swoimi odczuciami, pytaj, jeśli czegoś nie rozumiesz.

Skupiaj się na perspektywie, wartościach i potrzebach rozmówcy

Pamiętaj, osoba z którą rozmawiasz ma prawo do swoich wyborów, decyzji, popełniania błędów, braku gotowości do zmiany, własnego systemu wartości, potrzeb, rozwiązań i oglądu sytuacji, w której się znajduje. To Twój rozmówca, nie Ty, jest najważniejszy w kontakcie. Sobą zająć możesz się podczas superwizji, terapii własnej, koleżeńskiego coachingu, dzwoniąc do telefonu pomocowego itp.

Własne doświadczenia traktuj jako zasób, a nie uniwersalny sposób na życie

To co przytrafiło się Tobie i to, jak sobie z tym poradziłeś/-aś jest opowieścią o Tobie. Nie ma na nią miejsca w rozmowie, w której Ty komuś pomagasz...ponieważ każdy człowiek jest inny. Mamy inne możliwości, strategie, zasoby i cechy osobowości - choćby przez to, nawet jeśli mierzymy się z pozornie takim samym problemem, to on jest zawsze inny i może mieć zupełnie inne, niż skuteczne dla nas, rozwiązanie.

Towarzysz, nie doradzaj

Wiele osób dowiadując się o problemach innych stara się natychmiast im pomóc, udzielić rady, znaleźć rozwiązanie problemu, z którym mierzy się druga osoba. Zdarza się, że porady czy gotowego rozwiązania chce sam rozmówca. Dawanie rad i rozwiązań, a nawet szybkie przechodzenie do wspólnego szukania rozwiązań nie jest skuteczne. W pierwszej kolejności warto postawić na relację, budowanie zaufania, akceptację emocji i wsparcie. Pamiętaj też, że to od Twojego rozmówcy, nie od Ciebie zależy, kiedy faktycznie rozpocznie się etap wspólnego szukania rozwiązania.

Akceptuj i normalizuj brak gotowości rozmówcy do zmiany

Wiele osób które zwracają się o pomoc wymaga od siebie, ale też często od pomagacza, natychmiastowej zmiany, polepszenia sytuacji. Znalezienie rozwiązania, zaangażowanie się w proces zmiany nie jest łatwe i wymaga czasu. Warto zapewnić o tym osobę w oporze, lęku, zagubieniu, udzielić jej wsparcia oraz zachęcić do kolejnego kontaktu.

Dostosuj ton głosu, tempo mówienia oraz język do rozmówcy

Inaczej rozmawiamy z dzieckiem, inaczej z nastolatkiem, studentem, rodzicem, nauczycielem, seniorem, z osobą w depresji, przeżywającą stratę lub frustrację. Wystrzegaj się psychologizmów, koryguj wyrażenia wulgarne, wystrzegaj się też potocznego języka.

Działaj w obszarze własnych kompetencji i organizuj adekwatną pomoc

Podkreślaj w czym możesz pomóc, a co wykracza poza Twoje kompetencje - wskazuj miejsca, których potrzebuje rozmówca

Pokazuj pewność i wiarę w przyszłość

Podkreślaj, że rozmowa może pomóc w poradzeniu sobie z samotnością, przytłoczeniem, smutkiem, zagubieniem.