Mity (i fakty) na temat zachowań samobójczych

MIT: Osoby które mówią innym o tym, że planują odebrać sobie życie, w rzeczywistości nie podejmują zachowań samobójczych.

FAKT: Spośród 10 osób podejmujących zachowania samobójcze średnio 8 jednoznacznie lub dwuznacznie komunikuje swoje zamiary.

MIT: Rozmową wprost/pytaniami o myśli samobójcze można sprowokować rozmówcę do targnięcia się na swoje życie.

FAKT: Doświadczenie interwentów kryzysowych, psychoterapeutów oraz psychiatrów pokazuje, że rozmowa wprost pozwala powstrzymać osobę w kryzysie presuicydalnym przed podjęciem próby samobójczej. Umiejętną rozmową na temat przeżywanego kryzysu dodaje otuchy i pokazuje, że można rozmawiać na wszystkie, nawet najtrudniejsze tematy.

MIT: Zachowania samobójcze podejmują wyłącznie osoby chore psychicznie.

FAKT: Badania pokazują, że zachowania samobójcze mogą towarzyszyć chorobom psychicznym, podejmowane są jednak i przez osoby nie cierpiące na tego typu schorzenia.

MIT: Kiedy ktoś podejmie próbę samobójczą i przeżyje, to zagrożenie mija.

FAKT: Brak opieki i wsparcia po próbie samobójczej jest najpoważniejszym czynnikiem ryzyka (predyktorem) kolejnego zachowania samobójczego. Osoba, która podjęła próbę samobójczą musi zostać otoczona wsparciem, zarówno ze strony profesjonalistów, jak i swojego otoczenia. Z tego powodu oddziaływania, w szczególności psychoedukacja, kierowane są także do środowiska osoby po próbie samobójczej.

MIT: Kto raz miał tendencje samobójcze, będzie je miał zawsze.

FAKT: Tendencje samobójcze nie są stałą składową konstruktu psychologicznego danej osoby, a wypadkową kumulacji negatywnych czynników występujących w danym momencie jej życia. Co ważne, istnieją skuteczne strategie pomocy osobom, którym towarzyszą tendencje samobójcze w związku z uwarunkowaniami biologicznymi.

MIT: Samobójstwo jest dziedziczone / to skłonność rodzinna.

FAKT: Na podjęcie zachowania samobójczego może mieć (obok szeregu innych czynników) wpływ sytuacja rodzinna, w tym brak wsparcia po samobójstwie bliskiej osoby, nie jest jednak tak, że próba odebrania sobie życia wynikała będzie z uwarunkowań genetycznych.

MIT: Celem próby samobójczej jest zakończenie życia.

FAKT: Większość osób, które podejmują zachowania samobójcze cechuje ambiwalencja pragnienia życia i śmierci, pozostawiając osobom ze swojego otoczenia możliwość uratowania ich.

MIT: Samobójstwa popełniają osoby bardzo wrażliwe, wykonujące określone zawody, szczególnie narażeni są artyści.

FAKT: zachowań samobójczych nie można przypisać do konkretnego zawodu, typu wrażliwości czy zainteresowań.

MIT: Zachowania samobójcze częściej podejmują osoby biedne niż dobrze sytuowane.

FAKT: Badania pokazują, że ludzie odbierają sobie życie bez względu na poziom zamożności.

MIT: Poprawa po kryzysie samobójczym oznacza koniec ryzyka

FAKT: Większość samobójstw zdarza się w ciągu trzech miesięcy od wcześniejszej próby, wysokie zagrożenie utrzymuje się do około roku od próby samobójczej. Warto pamiętać, że zagrożenie nie mija wraz z rozpoczęciem farmakoterapii. Większość leków przeciwdepresyjnych działa w pierwszej kolejności na napęd, a nie na nastrój. Oznacza to, że osoba przyjmująca leki odzyskuje energię, nastrój pozostaje jednak na tym samym poziomie lub wciąż obniża się.

MIT: Na zachowania samobójcze mają wpływ warunku geograficzne (ciśnienie, położenie, plamy na słońcu itp.).

FAKT: Badania nie wskazują na wyraźne zależności między tymi czynnikami, a zachowaniami samobójczymi. Odsetek samobójstw wzrasta w maju, a spada w grudniu. Nie ma zależności liczby prób samobójczych z miesiącami wakacyjnymi.